DÜNYANIN 100 HARİKASI Devler Geçidi - Kuzey İrlanda

DÜNYANIN 100 HARİKASI

Devler Geçidi - Kuzey İrlanda

Kuzey İrlanda'da County Antrimde yer alan Sevler Geçindi'ndekigarip sütunları insan eliyle şekil verilerek büyük bir anıtsal mimari oluşturulmuştur. Sıkı bir şekilde birbirine sıkıştırılmış olan taşlar sıra sıra alçalmakta ve uçurumdan denize basamak oluşturmaktadır. Sütunların çoğu altı köşelidir. Bazıları dört, beş hatta sekiz taraflıdır. Bunlar büyük ihtimalle büyük bir efsane temasını içermekte olup, aslında aktif bir peyzajın yeniden biçimlenmesinin sonucudur.

Kuzey Atlantik'in Oluşumu

Kuzey Atlantik'in oluşumunda, Kuzey Amerika ve Avrupa arkasındaki ayrılma arasında ortaya çıkan deniz yolu, hala gelişmeye devam etmektedir: Kuzey Atlantik'in kütlesi yerindedir fakat kenarları halen oluşmaya devam etmektedir. Grönland'ın batı kıyısı yaklaşık 80 milyon yıl önce Kanada'da ayrılmıştır fakat güneybatı kıyısı sıkı bir şekilde İngiliz Adaları'nın kuzeybatı kıyısına bağlanmıştır. Birkaç milyon yıl sonra bu kıyılar ayrılmaya başlamıştır. Böylelikle oluşan, Skye, Rum, Mull ve Arran İskoç karasında Ardamurkan Noktası'nın yanısıra güney İrlanda'da Sliece Gullion, Carlingford ve Mourne adalarında büyük volkanlar vardır. Bu eski volkanlar ilk dönemlerinde görkemli bir yapıya sahip olmuş olmalı; fakat bu olay ile ilgili en büyük kayıt sel,plato ve bazaltlarında yatmaktadır. Bazalt sıcak, akıcı bir lavdır ve büyük alanlara kolaylıkla akar. Bu volkanik ala içinde de lav yoğunlukları oluşmaktadır.

Her sıcak sıvı soğudukça büzülür ve erimiş lav da böyledir. Ancak lav kristalize olacak kadar soğuduğunda düzgün bir kalıpla çatlar ve sıcak yaz dönemlerinde kuruyan çamurlu göllerin altı gibi çatlaklara benzer şekilde genelde altı köşeli şekil oluşturur. Lavdaki temel farklılık çatlakların üstten alta doğru akarak tabanda genişlemesidir. Sonuç, kendine özgü bazalt sütun ağlardır. Hepsi birbirine ince aralıklarla yakın durmaktadır. Jeologlar bu çatlaklara "bağlantı" ve tümüne "sütun bazaltı" demektedir. Sütunların genişliği genelde 46 santimdir fakat daha küçük ve daha büyük sütunlarda vardır. Devler Geçidi, bu eşsiz oluşumunun güzel bir örneğidir.

Devler Geçidi Efsanesi

Efsaneye göre Devler Geçidi, İrlandalı den Finn Mac Cool tarafından yapılmıştır. Finn Mac Cool rakibi Finn Gall ile savaşmak üzere İskoçya'ya yürüyebilmek için sütunları tek tek denize taşır. Bu çalışma bittiğinde dinlenmeye karar verir. Bu arada Finn İrlandaya geçer ve uyuyan devin cücesi şarırır ve korkari Özellikle de Mac Cool'un eşi ona, bunun aslında çocukları olduğunu sölediğinde dehşete düşer.

Hayatından endişe ederek geri çekilir ve arkasındaki geçidi yok eder. Bugün bunun kalıntıları Antrim kıyısında yer almaktadır.


Fingal'ın Mağarası

Sütun bazaltları Kuzey İrlanda ile sınırlı değildir. Bununla ilgili bir diğer örnek İskoçya'da İnner Hebrides'dir.

Staffa'da, Sütunlar adanın büyük bir parçası üzrine oturmuştur ve denizin sütunları aşırdığı yerde bulunan büyük mağara mitsel bir dev olan Fingal'ın Mağarası olarak bilinir.

Fingal Mağarası birçok şiir ve romana konu olmuştur. Besteci felix Mendelessohn ünlü orkestra üvertürünü, 1829 yılında buraya yaptığı tekne gezintisinden esinlenerek oluşturmuştur.