BOSNA HERSEK MOSTAR KÖPRÜSÜ - Fotoğraflar : Selma ORHAN

MOSTAR KÖPRÜSÜ

Avrupadaki Osmanlı mimarisinin en güzel örneklerinden Mostar Köprüsü, bütün dinleri içinde barındırarak kültürel bir görevi üstlenmiş Bosna Hersek’in Mostar şehrinde , Neretva nehri üzerinde hilal görünümündeki  özelliği ile dünyanın en güzel tarihi taş köprüsüdür.  Kanuni Sultan Süleyman Mimar Sinan’dan Osmanlının şanına uygun köprü yapılmasını istemiş, öğrencisi Mimar Hayrettin köprünün yapımını üstlenmiştir. Köprünün  uzunluğu 30 metre, genişliği  4 metre, nehirden yüksekliği ise 24 metredir.  İnşası 9 yıl sürmüş, 1566  yılında tamamlanmıştır. Yapım harcında yumurta kullanıldığı da söylenmektedir.

Köprü, kentin Boşnak ve Hırvat kesimlerini birbirine bağlamış, adını da şehre vermiştir. Köprünün yapıldığı yıllarda  geçenlerden para alındığı söylenmektedir.  Köprünün yapımından sonra nüfus hızla artmış, ticaret canlanmıştır. Allah’ın 99 ismine atfen 99 basamaklı  olup, köprüden geçen atların kaymadan yürümelerini sağlamak için yapılmıştır. Geleneklere göre evlenecek erkekler nişanlılarına cesaretlerini ispatlamak için köprünün en yüksek yerinden atlarlarmış. Gezi sırasında gösteri amaçlı köprüden atlayanlara rastlayabiliyorsunuz.

Bosna Hersek’te başlayan iç savaş sırasında tarihi köprüye ilk saldırıyı 1992’de Sırplar düzenliyor, 09 Kasım 1993’te Hırvat tankları ile köprü tamamen yıkılıyor. Dev taşlar Neretva nehrine gömülüyor.

Köprünün yeniden inşası için UNESCO ve Dünya Bankası’nın desteği ile 1997’de başlanmış, İnşasını Türk şirketi ER-BU üstlenmiştir. Macar ordusundan dalgıçlar orijinal taşları nehir yatağında bulup, çıkarıyorlar. Ancak taşlar suyun içinde bozulduğundan kullanılamıyor. Kapalı olan eski taş ocağı köprü inşası için açılarak  hizmet vermiştir. Mimar Hayrettin tarafından yapılan köprünün taşlarından bazılarını Neratva Nehri'nin kenarlarında bulunmaktadır.

Aslına uygun olarak yapılan köprünün açılışı 23 Temmuz 2004 yılında çok sayıda devlet liderlerinin katılımıyla naklen tüm dünyaya gösterilmiştir. Yeniden açılışını da Prens Charles yapmıştır. Mostar Köprüsü, eski Mostar şehriyle 2005’te Dünya Miras Listesine eklenmiştir.

Köprünün bitiminde hediyelik eşya satan bir mağazada köprünün bombalanması, tanklarla yıkımı, yeniden inşası ve açılışı ile ilgili sinevizyon gösterisini izleyebilirsiniz. Temennim tarihe mal olmuş bu güzel eserlerin bir daha zarar görmemesi ve uzun yıllar ayakta kalabilmesidir.